پرونده‌های دادگاهی نشان می‌دهند که بزرگترین تحقیقات FBI شامل یک بازرسی کامل از تلفن‌های همراه بر اساس مجوز حصار جغرافیایی[1] است. اطلاعات پرونده یکی از مظنونان 6 ژانویه، دیوید راین نشان می‌دهد که گوگل در ابتدا 5723 دستگاه را شناسایی کرده که در ماجرای یورش به ساختمان کنگره، در اطراف یا داخل این ساختمان بوده‌اند. تا به امروز حدود 900 نفر به جرایم مرتبط با این شورش متهم شده‌اند.
این پرونده نشان می‌دهد که ده‌ها تلفن همراهی که در حین یورش در حالت هواپیما بوده یا از پوشش شبکه همراه خارج شده بودند، به دام پلیس افتاده‌اند؛ همچنین کاربرانی که نتوانستند بعداً ردپاهای دیجیتال خودشان را پاک کنند. در واقع، 37 فردی که پس از این حملات سعی داشتند اطلاعات لوکیشن خودشان را پاک کنند، در فهرست FBI قرار گرفتند تا تحقیقات بیشتری روی آنها انجام شود.
احکام حصار جغرافیایی به منظور پیدا کردن اشخاص حاضر در یک منطقه با استفاده از سرویس‌های دیجیتال طراحی شده‌اند. از آنجایی که تاریخچهٔ لوکیشن گوگل یک ابزار بسیار قدرتمند و پرکاربرد است، این شرکت هر ساله در آمریکا به 10 هزار حکم حصار جغرافیایی پاسخ می‌دهد. برای ثبت تاریخچه لوکیشن از جی‌پی‌اس و سیگنال‌های وای فای و بلوتوث استفاده می‌شود تا محدوده کلی تلفن همراه مشخص شود. گرچه باز هم لوکیشن دقیق کاربر مشخص نیست اما معمولاً این روش نسبت به تکنیک‌های تشخیص موقعیت با مثلث‌سازی[2] بر اساس سیگنال‌های دکل‌های مخابرات دقیق‌تر است. در حالت پیش فرض، تاریخچه لوکیشن غیرفعال است اما حدود یک سوم از کاربران گوگل آن را برای استفاده از سرویس‌هایی مثل پیش بینی بلادرنگ ترافیک فعال می‌کنند.
احکام حصار جغرافیایی که مدت کوتاهی پس از یورش به ساختمان کنگره آمریکا صادر شدند، همچنان محرمانه هستند اما وکلای مردی که در ماجرای ششم ژانویه متهم به چند فقره جرم شد، اخیراً درخواست نادیده گرفتن شواهد مربوط به حصار جغرافیایی را ثبت کرده‌اند. این درخواست که جزئیات این حکم و مقیاس آن را نشان می‌دهد، اولین بار توسط خبرنگاری به نام مارسی ویلر در وبلاگش به نام Emptywheel منتشر شد.
یکی از سخنگویان گوگل در اعلامیه‌ای از شیوه برخورد این شرکت با احکام حصار جغرافیایی دفاع کرده است.
این شرکت می‌گوید “ما یک فرایند دقیق و سختگیرانه برای احکام حصار جغرافیایی داریم که با هدف حفاظت از حریم شخصی کاربران همزمان با حمایت از تلاش‌های مهم دولت در زمینه اعمال قانون طراحی شده است. وقتی گوگل این درخواست‌های قانونی را دریافت می‌کند، با دقت اعتبار قانونی آنها و نگرانی‌های مرتبط با قانونی اساسی را بررسی می‌کند. اگر در چنین طرح‌هایی درخواست‌های زیادی مطرح شده باشد، سعی می‌کنیم آن را محدود کنیم. ما با تقاضاهایی که بیش از حد گسترده باشند از جمله تقاضاهای گسترده درباره حصار جغرافیایی مقابله می‌کنیم و در برخی موارد از تولید اطلاعات هم خودداری می‌کنیم.”
گوگل یک فرایند سه مرحله‌ای دارد که محدوده چنین درخواست‌هایی را کاهش می‌دهد تا فقط افرادی که به احتمال زیاد مجرم هستند، تحت پوشش این بازجویی‌ها قرار بگیرند. در گام اول، FBI از گوگل خواسته بود که همه دستگاه‌هایی که بین ساعت 2 تا 6:30 عصر ششم ژانویه در محدوده 4 هکتاری کنگره قرار داشته‌اند را شناسایی کند. گوگل در ابتدا حدود 5653 دستگاه فعال را شناسایی کرد که در این محدوده بوده یا می‌توانستند باشند. وقتی گوگل داده‌های مربوط به دستگاه‌هایی که فقط اواخر همان روز یا روز بعد به سرورهای این شرکت متصل شده بودند را در نظر گرفت، تعداد این دستگاه‌ها به 5723 عدد افزایش یافت (تاریخچه لوکیشن در حالت پرواز هم کار می‌کند چون در این حالت هم گوشی می‌تواند سیگنال‌های ماهواره‌ای جی‌پی‌اس را دریافت کند).
در مرحله دوم، FBI از گوگل فهرست دستگاه‌هایی را خواست که از 12 تا 12:15 عصر و 9 تا 9:15 عصر ششم ژانویه در ساختمان کنگره حضور داشتند. از آنجایی که در این بازه زمانی شورشی در کنگره وجود نداشت، احتمالاً چنین دستگاه‌هایی متعلق به کارمندان، پلیس و سایر افرادی بوده‌اند که مجاز به حضور در این مکان هستند. به این ترتیب، بیش از 200 تلفن از لیست اولیه خط خورد و تعداد این دستگاه‌ها به 5518 مورد کاهش یافت.
در مرحله آخر، دولت اطلاعات دو گروه از افراد را که شامل شماره تلفن، حساب‌های گوگل و آدرس ایمیل آنها بود، جمع آوری کرد. اولین گروه مربوط به دستگاه‌هایی بود که به احتمال 70 درصد در زمان مورد نظر به طور کامل در محدوده حصار جغرافیایی قرار داشتند. گروه دوم شامل دستگاه‌هایی بود که تاریخچه لوکیشن آنها از 6 تا 13 ژانویه پاک شده بود.
سرانجام در ماه می سال 2021، FBI اطلاعات شناسایی 1535 کاربر و همچنین جزئیات نقشه‌هایی که نشان می‌داد تلفن همراه آنها در اطراف ساختمان کنگره جابجا شده را دریافت کرد. تا به امروز شواهد مربوط به حصار جغرافیایی در بیش از 100 پرونده مربوط به ششم ژانویه مورد استناد قرار گرفته است. در حدود 50 مورد، ظاهراً همین داده‌های حصار جغرافیایی به شناسایی اولیه مظنونان کمک کرده‌اند.
راین در ابتدا بر اساس اظهارات افرادی که حضور او در ساختمان کنگره را فاش کرده بودند، شناسایی شد. اما بازرسان پس از تطبیق دادن مختصات تلفن همراه او با فیلم دوربین‌های نظارتی توانستند او را شناسایی کنند. حالا وکلای راین سعی دارند به دلایل مختلف از جمله نقض حریم خصوصی، شواهد به دست آمده از حصار جغرافیایی را رد کنند.
وکلای او می‌گویند “دولت، گوگل را برای جستجوی میلیون‌ها حساب ناشناخته جهت شکار مظنونان به خدمت گرفته است. فقط کمی از داده‌های مربوط به تاریخچه لوکیشن می‌تواند باعت شناسایی افرادی شود که مشغول انجام فعالیت‌های شخصی و حفاظت شده بوده‌اند. در نتیجه، همیشه احکام حصار جغرافیایی مستلزم نفوذ به حوزه‌های حفاظت شده توسط قانون اساسی است.”
اگر قضات، شواهد مربوط به حصار جغرافیایی را در پرونده راین رد کنند، این احتمال وجود دارد که او و سایر مظنونان این پرونده تبرئه شوند.
متیو توکسون استاد حقوق و کارشناس «متمم چهارم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا» در دانشگاه یوتا می‌گوید در مجموع درباره ایده کلی حکم حصار جغرافیایی تردیدهای زیادی وجود دارد. “برخی از دادگاه‌ها این حکم را معتبر می‌دانند و بعضی معتقدند چنین اطلاعاتی بسیار وسیع بوده و افراد بی‌گناه زیادی را پوشش می‌دهند. ما هنوز ابتدای این راه هستیم.”
علیرغم تعداد بی‌سابقه افرادی که در حکم بازرسی 6 ژانویه مورد بررسی قرار گرفته‌اند و استدلال‌های قوی مطرح شده از سمت وکلای راین، آنها معتقدند که احتمال تأیید درخواست‌شان بسیار کم است. آنها می‌گویند “بر خلاف احکام حصار جغرافیایی که برای اموری مثل سرقت از بانک صادر می‌شوند، در ماجرای کنگره احتمال اینکه افرادی که در این مکان حضور داشته‌اند، حداقل یکسری جرایم سطح پایین را مرتکب شده باشند وجود دارد. در مجموع، در این پرونده احتمال‌ها به نفع دولت است.”
اندرو فرگوسن استاد حقوق دانشگاه آمریکا هم با این دیدگاه موافق است و می‌گوید “این موضوع من را نگران می‌کند چون پرونده‌های ماجرای 6 ژانویه منجر به ایجاد دکترینی خواهند شد که به پلیس امکان می‌دهد تقریباً هر فردی که یک تلفن همراه یا دستگاه هوشمند دارد را به روشی که هنوز کاملاً برای جامعه قابل درک نیست، شناسایی کند. این کار تلاش‌های روزنامه‌نگاران، مخالفان سیاسی و زنانی که به دنبال حق سقط جنین هستند را هدر می‌دهد.”
احتمالاً قاضی در ماه دسامبر به درخواست وکلای راین پاسخ داده و دادگاه او اواخر ژانویه 2023 برگزار می‌شود. گرچه این دادگاه سرنوشت نهایی راین را مشخص می‌کند اما بعید است که به سوالات کلی که درباره حکم حصار جغرافیایی وجود دارد، پاسخ بدهد. به گفته توکسون “این احتمال وجود دارد که به نوعی درباره حکم دادگاه درخواست تجدیدنظر مطرح شود. این یک پرونده بسیار سطح بالا و مهم است که برای دادگاه تجدید نظر [یا حتی دادگاه عالی] یک سابقه مهم محسوب می‌شود.”
[1] حکم حصار جغرافیایی یک حکم بازرسی است که توسط دادگاه صادر می‌شود تا به مجریان قانون اجازه دهد تا پایگاه داده را برای یافتن همه دستگاه‌های تلفن همراه فعال در یک منطقه جغرافیایی خاص جستجو کنند.
[2] مثلث‌بندی روشی است در علوم مثلثات و هندسه که در آن با استفاده از اندازه گیری زاویه یک نقطه نسبت به دو نقطه معین، مختصات آن نقطه را محاسبه می‌کنند.
منبع: وایرد